Blog augustus (2021) door Ellen

Regelmatig ga ik een rondje hardlopen in de polder. Laatst kwam ik in een mooi groen grasveld een ooievaar tegen en toen kwam de volgende gedachten in mij op (je moet toch ergens over nadenken als je in je eentje aan het rennen bent).

Waar komt het verhaal van de ooievaar die baby’s brengt vandaan?

Thuis ben ik op onderzoek gegaan op het internet en kwam ik toch weer leuke nieuwe weetjes tegen, die ik graag met jullie deel.

Voor het gemak gaan we er van uit dat je al weet hoe baby’s gemaakt worden. Al zal je het tijdens sommige momenten van je zwangerschap jammer vinden dat je kindje niet simpel door de ooievaar wordt afgeleverd. De ooievaars door de ruit kennen we allemaal wel. Veel ouders vertellen hun kinderen ook het verhaal van de ooievaar die baby’s brengt als ze nog wat jong zijn om het ware verhaal uit de doeken te doen. Maar waar komt het verhaal van de ooievaar die baby’s brengt eigenlijk vandaan?

Ooievaars die baby’s stelen

Ooievaars worden al eeuwen in verband gebracht met baby’s. Zelfs in de Griekse mythologie is hier al een verhaal over te vinden. Gerana, de mooie Koningin van de Pygmeeën had de Griekse Godin Hera boos gemaakt. De Pygmeeën waren op dat moment in oorlog met de ooievaars. Het leek Hera dus wel aardig om wraak te nemen door Gerana in een ooievaar te veranderen. Zogezegd, zo gedaan, Gerana moest voortaan als ooievaar door het leven. Als ooievaar probeerde Gerana haar eigen kind, van wie ze zielsveel hield, te ontvoeren. Ze werd echter telkens weggejaagd door haar voormalig rivale. In de Griekse mythologie kwamen ooievaars dus geen baby’s brengen, maar stalen ze juist baby’s.

De terugkeer van een ziel

In de Egyptische mythologie werd de ziel van een mens in verband gebracht met een vogel. Meestal een ooievaar met een menselijk hoofd. Mede ingegeven door de jaarlijkse trek van de ooievaars dachten de Egyptenaren dat de terugkeer van een ooievaar de terugkeer van een ziel betekende.

De ooievaar in de Middeleeuwen

Tijdens de Middeleeuwen werd de terugkeer van de ooievaar als teken van het begin van de lente gezien. De donkere dagen waren voorbij en boeren konden hun land weer gaan bewerken. Ook stond in veel culturen de ooievaar symbool voor het gezin en monogamie. Men dacht dat ooievaars hun hele leven bij dezelfde partner bleven en dus monogaam waren. Ondertussen weten we dat ooievaars terugkeren naar hetzelfde nest, maar niet altijd naar dezelfde partner.

De ooievaar in onze West-Europa

Volgende Duitse folklore zouden ooievaars baby’s in een mandje in hun bek of op hun rug naar gezinnen brengen. De baby’s vonden de ooievaars in grotten en moerassen. Ze werden vervolgens aan de moeder gegeven of simpelweg in de schoorsteen gedropt. De laatste bezorgmethode is natuurlijk niet ideaal. Het werd dan ook aan de val door de schoorsteen geweten als een kindje met een handicap, of doodgeboren werd. Huishoudens konden de ooievaars overigens laten weten dat ze kinderen wilden door snoep op de vensterbank te leggen.

De voorgaande ideeën stammen nog uit de Middeleeuwen. Halverwege de 19e eeuw haalde de sprookjesschrijver Hans Christian Andersen de band tussen ooievaars en baby’s weer aan met het sprookje De Ooievaars.

De ooievaar bij geboorte in Nederland

Als je kijkt naar Nederland is de ooievaar eigenlijk pas populair geworden bij de geboorte van prinses Juliana (in 1909). De familie ontving toen een heel bijzonder geboortekaartje. Op het geboortekaartje stond Paleis Noordeinde met een ooievaar en een nest met daarin een baby. Op de afbeelding belt de ooievaar met Koningin Wilhelmina, waarbij de ooievaar vertelt dat hij een kindje heeft meegenomen. In Den Haag stond de ooievaar al langer symbool voor de stad. Dit komt onder andere door de vele ooievaars die door de eeuwen heen in Den Haag nesten hadden.

De ooievaar als symbool bij de geboorte bestaat dus eigenlijk nog niet heel lang in Nederland, als je dit vergelijkt met de historie in Europa. Ouders vonden het in de 18e en 19e eeuw lastig om met hun kinderen te praten over baby’s en de geboorte. Hierdoor ontstonden verschillende verhalen. Zo vertelden ouders dat kindjes uit de rode of witte kool kwamen. Dit werd later het verhaal van de ooievaar.

Het verhaal blijft…

Naast de genoemde verhalen zijn er nog veel meer mythes en sagen waarin een verband wordt gelegd tussen ooievaars en baby’s. De ooievaar heeft ook vaak symbool gestaan voor vruchtbaarheid en werd geroemd om de goede, liefdevolle verzorging van zijn jongen. Dat dit laatste veel mensen opviel kan te maken hebben met het feit dat ooievaars vaak nesten bouwen op hoge plekken die goed in het zicht liggen. Het Hebreeuwse woord voor ooievaar betekent letterlijk vertaald ook zoiets als ‘goede moeder’.

Tegenwoordig is niet alleen de ooievaar bij een geboorte populair om in de tuin te zetten of aan het raam te hangen, ook andere dieren winnen terrein. Naast dieren is het ook leuk om een wegbewijzering in de tuin te zetten bij de geboorte of alleen de naam met een geboorte-element. Zo kun je altijd op originele wijze de geboorte van je baby vieren!

Translate »

Pin It on Pinterest