Anticonceptie na de bevalling

Het koperspiraaltje is een zeer betrouwbare anticonceptiemethode, mede dankzij het feit dat je deze vorm van anticonceptie niet kunt vergeten.

De belangrijkste werking van dit spiraal is dat het de zaadcellen van de man inactief maakt, waardoor deze niet meer in staat zijn een eicel van de vrouw binnen te dringen en te bevruchten. Door de plaatselijke reactie van het baarmoederslijmvlies op het koperspiraal wordt bovendien het innestelen van een eventueel toch bevruchte eicel tegen gegaan.

Het spiraaltje kan geplaatst worden door de huisarts of gynaecoloog, niet eerder dan 8 weken na je bevalling (dit omdat de baarmoedermond eerst moet herstellen en krimpen). Je kunt het spiraaltje 5 tot 10 jaar laten zitten.
Je kunt het spiraaltje op elk gewenst moment laten verwijderen. Wanneer de spiraal verwijderd is, ben je meteen weer vruchtbaar en kun je dus zwanger worden.

Aangezien het koperspiraaltje  een methode zonder hormonen is, behoud je jouw natuurlijke menstruatiepatroon. Wel kan de eerste en soms ook de tweede menstruatie wat eerder komen dan gebruikelijk en iets pijnlijker zijn of langer duren.

Het hormoonspiraaltje is duidelijk populairder dan de koperspiraal. Ook hiervoor geldt dat je minimaal zes weken na je bevalling moet wachten met het laten inbrengen ervan. Daarna hoef je er vijf jaar niet meer aan te denken.

Je kunt het spiraaltje op elk gewenst moment laten verwijderen. Wanneer de spiraal verwijderd is, ben je meteen weer vruchtbaar en kun je dus zwanger worden.

De hormoonspiraal geeft in de baarmoeder in kleine doses hormonen af. Ter vergelijking: met de pil komen er zestig tot honderd keer meer hormonen in je bloedbaan terecht. Omdat het spiraaltje plaatselijk werkt, komt er maar een kleine hoeveelheid hormonen in de moedermelk. Deze hoeveelheid is niet schadelijk voor de baby.

Net als de pil bevat dit spiraaltje levonorgestrel. Dit hormoon zorgt ervoor dat het baarmoederslijmvlies in een rustfase komt, zodat het niet meer reageert op oestrogeen. Daardoor wordt het baarmoederslijmvlies niet meer opgebouwd en zijn de bloedingen veel korter en lichter, en ook minder pijnlijk. Na een jaar heeft ongeveer 75% van de vrouwen maar twee dagen licht bloedverlies en heeft 20% helemaal geen bloedverlies meer.

Ook zorgt het hormoon ervoor dat het slijm in de baarmoederhals taaier en dikker wordt. Daardoor kunnen de zaadcellen moeilijk in de baarmoeder doordringen. De betrouwbaarheid op het gebied van anticonceptie is vergelijkbaar met sterilisatie.

De barrièremethode dankt zijn naam natuurlijk aan het feit dat er letterlijk een barrière wordt opgeworpen zodat zaadcellen niet de baarmoeder kunnen bereiken.

Het condoom, zowel de mannen- als de vrouwenvariant, kun je vrijwel direct na de bevalling gebruiken. Het condoom, de enige vorm van anticonceptie die ook beschermt tegen seksueel overdraagbare aandoeningen, kan ook een overbrugging zijn naar een andere anticonceptiemethode.

Het pessarium is een rubberen, rond vlies dat de baarmoedermond afsluit. Je brengt het zelf in, voordat je seks hebt, maar het wordt aangemeten door je huisarts. Je gebruikt deze anticonceptiemethode in combinatie met een zaaddodend middel. Na de seks moet je het nog een uurtje of zes laten zitten voor je het verwijdert. Het pessarium is niet bepaald populair; minder dan 1% van de Nederlandse vrouwen gebruikt het.

Sterilisatie is uiteraard de meest effectieve manier van anticonceptie, maar het is ook de meest extreme vorm ervan. Sterilisatie is definitief, je wordt blijvend onvruchtbaar – met uitzondering van de enkeling die tóch zwanger raakt.

Het is een fabel dat je niet zwanger kunt raken zolang je borstvoeding geeft. Wel is de kans op een zwangerschap minder groot bij borstvoeding: doordat je baby aan de borst zuigt, wordt de aanmaak van het hormoon gonadotropinen (GnRH) uitgeschakeld. Dit hormoon brengt de werking van de eierstokken weer op gang.

Let op: je cyclus kan elk moment terugkomen en meestal heb je een eisprong vóórdat je weer voor het eerst ongesteld wordt. Gebruik je geen anticonceptie, dan kan het dus al vóór je eerste menstruatie raak zijn. Begin daarom vier tot zes weken na de bevalling met anticonceptie. De pil in combinatie met borstvoeding wordt afgeraden.

Doordat je lichaam bij het geven van flesvoeding geen prikkel krijgt van het drinken aan de borst, komt de menstruatiecyclus bij de meeste vrouwen die kunstvoeding geven sneller op gang. Wil je de kans op zwangerschap verkleinen, dan kun je het best twee weken na de bevalling met anticonceptie te beginnen.